مسیر راهبردی اتصال جنوب ایران به قلب آسیا؛چابهار تا زرنج مسیر طلایی ترانزیت آسیا
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صبح هامون به نقل از «عصرهامون» سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از نقاط راهبردی در جنوب شرق ایران، همواره از موقعیتی ممتاز در معادلات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برخوردار بوده است. قرارگیری این استان در مرز شرقی ایران و همسایگی با کشور افغانستان، همراه با دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد بین‌المللی از طریق بندر چابهار شرایطی را فراهم آورده که نه‌تنها نقش کلیدی در روابط دوجانبه ایران و افغانستان ایفا می‌کند بلکه می‌تواند به حلقه اتصال اصلی میان کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی با بازارهای جهانی تبدیل شود.
این استان همچنین به‌واسطه هم‌جواری با کشور افغانستان و نزدیکی به کشورهای آسیای میانه از جایگاهی استراتژیک در منطقه برخوردار است، این کشورها که به طور کامل از دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد محروم‌اند همواره در جست‌وجوی مسیری امن، کوتاه، کم‌هزینه و پایدار برای دسترسی به بازارهای بین‌المللی بوده‌اند.
در این میان، کریدور ترانزیتی شرق کشور از طریق محور چابهار – زاهدان – میلَک بهترین و کوتاه‌ترین مسیر دسترسی آن‌ها به دریاهای آزاد است، این کریدور نه‌تنها ظرفیت اتصال منطقه‌ای را دارد بلکه می‌تواند در چارچوب همکاری‌های اقتصادی مشترک یا پروژه‌های بین‌المللی مانند کریدور شمال – جنوب نقشی کلیدی ایفا کند که پایانه مرزی میلَک که در شهرستان هیرمند و در فاصله ۲۶۱ کیلومتری از مرکز استان (زاهدان) قرار دارد از مهم‌ترین نقاط ورودی افغانستان به خاک ایران است بطوریکه این پایانه که در نزدیکی شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز افغانستان واقع شده ظرفیت بالایی برای پذیرش مسافر، ترانزیت کالا، و مبادلات اقتصادی و اجتماعی دارد.
وجود این پایانه امکان حمل‌ونقل مستقیم کالا از مناطق مرکزی افغانستان به جنوب ایران و در نهایت بندر چابهار را فراهم کرده و به‌نوعی مسیر ترانزیتی خشکی به دریا را تکمیل می‌کند.
بندر چابهار؛ دریچه‌ای برای افغانستان به اقیانوس هند
در بخش جنوبی این استان بندر چابهار با موقعیتی منحصربه‌فرد در کنار اقیانوس هند تنها بندر اقیانوسی ایران بشمار می‌رود، این بندر از محدودیت‌های ژئوپلیتیکی تنگه هرمز خارج است و همین ویژگی آن را به یکی از ایمن‌ترین و سریع‌ترین گزینه‌ها برای ترانزیت منطقه تبدیل کرده است.
افغانستان می‌تواند با بهره‌گیری از این بندر واردات خود را از کشورهای مختلف جهان دریافت کند و هم‌زمان صادرات محصولات خود اعم از سنگ‌های معدنی، زعفران، فرش و خشکبار را به بازارهای جهانی برساند.
توسعه زیرساخت‌های چابهار ازجمله ساخت اسکله‌های چندمنظوره، انبارهای ذخیره کالا، منطقه آزاد تجاری صنعتی زمینه را برای حضور گسترده‌تر سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از جمله افغانستانی‌ها، فراهم کرده است.
همچنین اتصال ریلی بندر چابهار به زاهدان و در آینده به مرز میلَک می‌تواند تحول عظیمی در مسیرهای ترانزیتی شرق کشور و منطقه ایجاد کند.
فرصت‌های اقتصادی و تجاری مشترک
افغانستان و سیستان و بلوچستان علاوه بر پیوندهای جغرافیایی از ظرفیت‌های اقتصادی مکمل نیز برخوردارند، افغانستان کشوری با منابع معدنی غنی و نیروی کار فعال است؛ اما به دلیل نبود زیرساخت‌های حمل و نقل و صنعتی نیازمند همکار تجاری مطمئن در منطقه است در مقابل استان سیستان و بلوچستان با در اختیار داشتن ظرفیت‌های لجستیکی، صنایع تبدیلی، بنادر تجاری و مناطق ویژه اقتصادی می‌تواند بستر مناسبی برای فعالیت‌های مشترک فراهم آورد.
با تقویت همکاری‌های دوجانبه می‌توان در زمینه‌های مختلف از جمله ایجاد پارک‌های صنعتی مشترک، توسعه شهرک‌های مرزی و سرمایه‌گذاری مشترک در حمل‌ونقل بین‌المللی همکاری‌هایی گسترده را آغاز کرد.
همچنین ایجاد بازارچه‌های مرزی فعال و هوشمند نقش مهمی در تنظیم تجارت محلی و کاهش قاچاق کالا ایفا خواهد کرد.
ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی مشترک مردم سیستان و بلوچستان و افغانستان
مردم ساکن در نواحی مرزی ایران و افغانستان به‌ویژه در سیستان و بلوچستان از اشتراکات فرهنگی، زبانی و مذهبی بسیاری برخوردارند، این پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی زمینه‌ساز روابط انسانی گرم و مبتنی بر اعتماد میان دو ملت بوده و می‌تواند موتور محرکه‌ای برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی نیز باشد که راه‌اندازی پروژه‌های مشترک در زمینه گردشگری زیارتی، سلامت و آموزشی می‌تواند پیوندهای دو کشور را مستحکم‌تر کند.
در مجموع سیستان و بلوچستان و افغانستان با تکیه بر مزیت‌های جغرافیایی، اقتصادی، انسانی و فرهنگی می‌توانند در قالب یک مدل همکاری منطقه‌ای به الگویی از تعاملات موفق همسایگی تبدیل شوند.
توسعه کریدور ترانزیتی چابهار – میلک نه‌تنها منافع اقتصادی عظیمی برای هر دو طرف دارد بلکه می‌تواند بنیانی برای صلح، امنیت و توسعه پایدار در منطقه آسیای جنوبی و مرکزی باشد که با نگاه راهبردی و همدلی سیاسی، ظرفیت‌های نهفته این همکاری دیرینه را می‌توان به نقطه‌ای از شکوفایی منطقه‌ای تبدیل کرد.
بستر توسعه روابط ایران و افغانستان از سیستان و بلوچستان عبور می‌کند
منصور بیجار استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره بر نقش این استان در مدیریت تعاملات انسانی و اقتصادی با افغانستان بیان کرد: ارائه خدمات گسترده به مهاجران، بهره‌گیری از ظرفیت‌های بندری و مرزی و نگاه راهبردی نظام به منطقه، استان را به محور پیوندهای سازنده با کشور همسایه تبدیل کرده است.
وی در دیدار کفیل سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در قندهار بر ضرورت تقویت مناسبات اقتصادی، فرهنگی و زیرساختی میان سیستان و بلوچستان و افغانستان تأکید کرد و گسترش همکاری‌ها را زمینه‌ساز توسعه پایدار و امنیت منطقه دانست.
استاندار سیستان و بلوچستان آخرین وضعیت همکاری‌های مرزی و اقتصادی میان ۲ کشور را بررسی و با اشاره به ورود روزانه چند هزارنفری از اتباع افغانستان به استان، حفظ کرامت انسانی و رعایت کامل حقوق مهاجران را شرط اساسی این روند خواند.
بیجار بیان کرد: همکاری دستگاه‌های دولتی، نهادهای خیریه و گروه‌های جهادی همراه با اطلاع‌رسانی دقیق و آموزش مستمر، خدمات‌رسانی بهتری به مهاجران ارائه می‌دهد و مدیریت صحیح این فرآیند باعث تقویت امنیت و انسجام اجتماعی در منطقه می‌شود.
وی سیستان و بلوچستان را به عنوان یکی از دروازه‌های ارتباطی ایران با افغانستان معرفی و فرصت‌های گسترده اقتصادی و فرهنگی آن را یادآور شد و افزود: بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک فرهنگی، دینی و زبانی می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تبادلات تجاری و جذب سرمایه‌گذاری شود.
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و همکاری میان دستگاه‌ها و فعالان اقتصادی؛ ایجاد زیرساخت‌های مناسب را کلید رشد اقتصادی منطقه دانست.
وی پروژه‌های زیرساختی مرزی از جمله احداث پل دوم میلک را از جمله طرح‌های مهم برشمرد که تردد کالا و مسافر را تسهیل و حجم مبادلات تجاری را افزایش می‌دهد که اجرا و تکمیل این پروژه‌ها علاوه بر توسعه مسیرهای ارتباطی، امنیت منطقه را نیز ارتقا می‌بخشد.
بیجار همکاری مستمر دستگاه‌های ذی‌ربط برای رفع موانع اجرایی این طرح‌ها را خواستار شد و راه‌اندازی خط پروازی زاهدان – قندهار را به عنوان راهکاری راهبردی برای تسهیل ارتباطات اقتصادی و فرهنگی ۲ کشور مطرح کرد و افزود: اگر این طرح هرچه سریع‌تر اجرایی شود قطعاً فرصت‌های جدیدی برای توسعه روابط مشترک فراهم خواهد آمد.
وی توسعه همکاری‌های دوجانبه را فراتر از حوزه اقتصادی دانست و بیان کرد: تقویت زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و انسانی لازمه ایجاد ثبات، امنیت و رفاه پایدار در منطقه است.
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به ظرفیت‌های انسانی و طبیعی سیستان و بلوچستان گفت: استفاده از این ظرفیت‌ها نقش مهمی در تحقق اهداف همکاری‌ها خواهد داشت و این دیدار مقدمه‌ای برای همکاری‌های گسترده‌تر و پایدار میان ۲ کشور خواهد بود.
چابهار؛ اقتصادی و امن‌ترین مسیر دسترسی افغانستان به دریا
محمدسعید اربابی رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» بیان کرد: چابهار برای افغانستان نزدیک‌ترین، اقتصادی‌ترین و ایمن‌ترین مسیر دسترسی به دریا در مقایسه با سایر مسیرهای بنادر ایران و دیگر کشورهای همسایه است.
وی افزود: منطقه آزاد چابهار در شراکت با افغانستان به عنوان قلب آسیا و بهترین مسیر برای دسترسی به کشورهای محصور در خشکی شمال افغانستان برای چابهار است و این بندر اقیانوسی ایران بهترین ارتباط دهنده افغانستان به کشورهای حاشیه اقیانوس هند به‌ویژه عمان، شرق آفریقا و هند و جنوب شرق آسیا است.
رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار گفت: ۲ کشور ایران و افغانستان از منظر جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، پل ارتباطی شرق – غرب و شمال – جنوب محسوب می‌شوند و با توجه به تقویت ایده اتصالات منطقه‌ای، اهمیت این حوزه بیش از گذشته برجسته می‌شود.
وی ادامه داد: به منظور دستیابی به عنصر ثبات و پایداری در مناسبات، آینده ۲ کشور در چارچوب ایده «مکمل ژئوپلیتیکی یکدیگر» قابل طرح است و اساساً توسعه تعاملات در حوزه‌های مختلف در کنار تأکید بر مناطق راهبردی ایران برای برون رفت افغانستان از محصور ماندگی سرزمینی (محاط در خشکی بودن) و همچنین بهره‌گیری از جغرافیای افغانستان برای تجارت ایران با چین و کشورهای آسیای مرکزی، ضرورت توجه هر ۲ کشور را به بهره‌گیری از تمامی مزیت‌های نسبی ژئوپلیتیکی یکدیگر الزامی می‌کند.
اربابی گفت: همین اشتراکات باعث نزدیکی هرچه بیشتر ۲ ملت ایران و افغانستان با یکدیگر شده و حضور چند میلیون افغانستانی به صورت مهاجر و میهمان در ایران نیز دایره این گستره تعاملات و ارتباطات را افزون‌تر کرده است.
وی افزود: ایران سومین کشوری بوده که در سال ۱۹۱۹ میلادی استقلال افغانستان را به رسمیت شناخته و به فاصله اندکی در پی شناسایی استقلال افغانستان از سوی ایران، عهدنامه مودت و دوستی در سال ۱۹۲۱ میلادی بین ۲ کشور به امضا رسیده و هم اکنون حدود یک قرن از آن می‌گذرد.
انتهای خبر/
دیدگاهتان را بنویسید